Կյանքը հաճախ անկանխատեսելի է ու դաժան։ Քերըն Թեյլորը մտածում էր, որ դա իր կյանքի ամենաերջանիկ օրն է լինելու, բայց...

Քրիսի հետ ծանոթացա 2006 թվականին Հյուսիսային Կարոլինայի Ռոուլի քաղաքում: Հրավիրված էինք ընդհանուր ընկերներիցս մեկի ծննդյան տարեդարձին: Այդ ժամանակ ես 24 տարեկան էի, իսկ նա`26: Մինչ օրս հիշում եմ՝ առանց իմ սիրելի բարձրակրունկների էի (միշտ ասում էի, որ երբեք չեմ ամուսնանա ինձանից կարճահասակ տղայի հետ), իսկ Քրիսն ինձանից կարճահասակ էր նույնիսկ առանց իմ բարձր կրունկների:

Նա սենյակ մտավ մենակ: Հագին ջինսե տաբատ էր ու գորշավուն բլուզ: Այս ու այն կողմից բացականչություններ լսվեցին` Ռեյնո՜ր (ընկերները նրան ազգանունով էին դիմում): Թեքվեցի կողքիս նստած ընկերուհուս` Շենոնի կողմն ու հարցրեցի. «Սա ո՞վ է»: Փոխանակ հարցիս պատասխանելու՝ նա քաշեց տղայի ձեռքից ու ասաց. «Ռեյնո՛ր, Քերընն է»:

...Սենյակի կենտրոնում կանգնած անվերջ խոսում ու խոսում էինք: Ավելի ուշ, երբ բոլորս միասին գնացինք բար, ես ու Քրիսը նորից միասին նստեցինք: Էլի զրուցում էինք... անդադար: Վզնոցս շարունակ պոկվում-ընկնում էր, ու նա էլ պարտաճանաչ մտնում էր աթոռների տակ` բարձրացնելու: Հետո նա հրավիրեց ինձ իր տուն` դիտելու «Փոքրիկ Միսս երջանկությունը» ֆիլմը... Գիշերեցի նրա մոտ: Առավոտյան ինձ բլիթներ, նրբերշիկ, հավկիթ, նարնջի հյութ և սուրճ հյուրասիրեց: Խոսք չկար. նա առանձնահատուկ էր: Նույն օրը մեր ընկերների հետ ընթրիքին կրկին հանդիպեցինք: 

Հետո ես ստիպված էի տուն մեկնել: Այդ ժամանակ ապրում էի Հյուսիսային Կարոլինայի Քուլովի քաղաքում, աշխատում էի որպես ուսուցչուհի: Ռոուլիից իմ քաղաք մեքենայով հինգ ժամվա ճանապարհ էր: Իսկ Քրիսն ապրում էր Ռոուլիում, աշխատում էր շինարարական ընկերությունում որպես նախագծային ինժեներ:

Սկսեցինք հանգստյան օրերին այցելել միմյանց: Ես արդեն աշխատանք էի փնտրում Ռոուլիում։ 2007 թվականի մարտին ինձ հաջողվեց մի բան գտնել: Հունիսին ընկերուհուս` Աբիի հետ տեղափոխվեցի: Սկզբում մի փոքր դժվար էր: Փորձում էի հարմարվել նոր քաղաքին, նոր աշխատանքին: Բացի այդ, մեր հարաբերություններն ասես նոր սկսված լինեին. չէ՞ որ առաջին 6 ամիսներին ապրում էինք միմյանցից բավական մեծ հեռավորության վրա: Ժամանակ առ ժամանակ նեղսրտում ու հուսահատվում էի և ասում Քրիսին, որ պետք է վերջ տանք մեր հարաբերություններին: Բայց ամենաքիչը 24 ժամ հետո զանգում էի ու ասում, որ կարոտել եմ:

2008 թվականի նոյեմբերին ինձ առաջարկություն արեց: Այդ օրը տանն ամենուր մոմեր էին վառված: Ծնկի իջավ ու առաջարկեց, որ իր կինը դառնամ: Մի վայրկյան իսկ չմտածեցի:

Մեր ամենամեծ օրը

Ամիսներով պլանավորում էինք մեր հարսանիքը: Մի բան հաստատ գիտեինք. Վան Մորիսոն էր հնչելու և շա՜տ: Քրիսը սիրում էր նրա "Someone Like You" կատարումը, ու այս երգի հնչյունների ներքո էլ լինելու էր մեր առաջին պարը: Երգի վերջին խոսքերն էին. «Ամենալավը դեռ առջևում է»:

Հարսանիքից մեկ օր առաջ (դա սեպտեմբերի 11-ն էր) հավաքվել էինք եկեղեցում` արարողությունը փորձելու նպատակով: Մեր լուսանկարիչն էլ էր եկել. սև-սպիտակ լուսանկարներ արեց: Դրանց նայելիս մինչև հիմա մարմնովս սարսուռ է անցնում: Աչքներս հառել էինք միմյանց ու անասելի երջանիկ էինք: Փորձից հետո՝ ընթրիքի ժամանակ, Քրիսն ասաց, որ ես իր իմացած ամենաուժեղ կինն եմ, և որ անհամբեր սպասում է կյանքի մնացած մասն ինձ հետ անցկացնելուն: Հետո ցույց տվեց լուսանկարների մի սլայդ-շոու, որտեղ հավաքել էր մեր համատեղ կյանքի ամեն պահը: Այդ լուսանկարներին նայելուց չեմ կշտանում:

Այդ գիշեր հրաժեշտ տվեցինք միմյանց: Ես հարսնաքույրերիս հետ տեղափոխվել էի հյուրանոց, ինքն էլ իր լավագույն ընկերոջ` Թոմիի հետ մեր բնակարանում էր: Այնքան երախտապարտ եմ, որ ունեցա նրան հրաժեշտ տալու այդ հնարավորությունը...

Քրիսի` ինձ նվիրած վերջին խոսքերը

Արթնացել էի առավոտյան ժամը 7-ին, որ հասցնեմ հարդարվել: Արարողությունը 11-ին էր: Քրիսն ինձ հաղորդագրություն ուղարկեց՝ Yay! (երջանկություն արտահայտող բացականչություն է), ու ես պատասխանեցի. «Քեզ շատ եմ սիրում»: Նա նորից գրեց. «Ես ամբողջովին պատրաստ եմ»: Սրանք վերջին խոսքերն էին, որ փոխանակեցինք: Հյուրանոցում Քելին՝ հարսնաքույրերիցս մեկը, ինձ փոխանցեց Քրիսի նվերը՝ մարգարտե վզնոց ու ականջօղ:

Մենք ընկերուհիներով որոշեցինք բաժակաճառ ասել: Երկու կում էլ չէի արել, երբ հեռախոսս զնգաց: Յոանն էր՝ Քրիսի մայրը: Նա ասաց, որ Քրիսն ավտովթարի է ենթարկվել: Ամբողջ մարմինս սառեց:

Հիվանդանոցի ճանապարհին բառ անգամ չփոխանակեցինք: Գիտեի, որ վիճակն այնքան էլ լավ չէ. 30 անգամ զանգել էի բջջայինին... ու նա չէր պատասխանում: Վազելով ներս մտա հիվանդանոց. հագիս դեռ հարսանեկան զգեստս էր, ու կրում էի Քրիսի նվիրած մարգարիտները:

Ծնկներս ծալվեցին: Չէի կարողանում ոտքի կանգնել: Նույնիսկ չէի կարողանում արտասվել կամ որևէ բան մտածել: Բժիշկը հարցրեց` արդյո՞ք որևէ մեկը ցանկանում է տեսնել Քրիսին։ Ես նվաղած ձայնով ասացի` այո: Ուզում էի տեսնել, որ նա լավ է, չնայած գիտեի` այդպես չէ: Ուզում էի հպվել նրան: Նրանք տարան ինձ Քրիսի մոտ... Պառկեցի կողքին՝ հիվանդանոցային մահճակալին... Հետո եկավ քահանան:

Հարսանիքի փոխարեն՝ սգո արարողություն

Աղջիկների հետ գնացի եկեղեցի: Իմ ու Քրիսի ծնողները հետևից էին գալիս: Ստիպված էինք բացատրել մարդկանց` ինչ է պատահել: Մինչ այդ մորաքույրս արդեն զանգահարել էր ու զգուշացրել, որ հարսանեկան արարողության փոխարեն հոգեհանգստի արարողություն կատարվի...

Կանգնել էի եկեղեցու խորանի դիմաց ու սպասում էի, որ արարողությունն ավարտվի: Հետո գնացինք այն ռեստորան, որտեղ պետք է տեղի ունենար մեր հարսանյաց հանդեսը: Այնքան դժվար էր: Նայում էի սեղաններին փռված սպիտակ սավաններին, որոնք այլևս զարդարված չէին ծաղիկներով, ու մտածում. «Սա կյանքումս տեսած ամենասարսափելի տեսարանն է»: Շատ ընկերներ ու բարեկամներ էին հավաքվել, աղմկոտ էր, բայց ներսումս քար լռություն էր, ու մարդիկ ինձ հեռու-հեռու էին թվում: Սաստիկ ընկճված ու միայնակ էի զգում:

Հյուրանոց գնալու ճանապարհին (այդ հյուրանոցում ես և Քրիսը որոշել էինք անցկացնել մեր ամուսնական գիշերը) հարսնաքույրերս փորձում էին ամեն կերպ աչքիցս հեռու պահել հարսանեկան զգեստս: Բայց ես արդեն կորցրել էի ամեն ինչ, ոչ միայն փեսացուիս, այլև՝ ընկերոջս, ամուսնուս, իմ երեխաների հորը. զգեստն այլևս չէր կարող ցավ պատճառել ինձ: Այդ գիշեր հյուրանոցում մայրս ինձ մոտ մնաց:

Մտքումս անընդհատ կրկնում էի, որ ամեն ինչ կարգին է: Երբ առավոտյան մայրիկիս տեսա կողքիս, ամեն ինչ կրկին իրական դարձավ: Գնացի տուն, հագա Քրիսի բռնցքամարտի ձեռնոցներն ու վերնաշապիկը ու այդպես պառկած մնացի մի քանի օր: Մարդիկ զանգում էին, գրում: Չէի պատասխանում...

Առաջ գնալ... միայնակ

Շաբաթներն անցնում էին: Երբեմն լավ էի զգում, երբեմն էլ կատարյալ ջախջախված վիճակում էի: Ցանկություն չունեի լոգանք ընդունելու, հագնվելու, որևէ բանով զբաղվելու: Պարզապես ուզում էի նստել` բռնցքամարտի ձեռնոցները ձեռքերիս ու վերնաշապիկը հագիս, ու լալ:

...Հիմա, երբ արդեն մի քանի ամիս անցել է, ես որոշ փոփոխություններ պետք է անեմ կյանքումս: Սարսափելի դժվար է ապրել այն բնակարանում, որտեղ ես և Քրիսն էինք միասին ապրում: Մտադիր եմ տեղափոխվել ու նոր տողից սկսել: Բայց միևնույն է, երբեք չեմ կարող մոռանալ, թե Քրիսին ճանաչելն ու սիրելը որքան փոխեց ինձ դեպի լավը և... ընդմիշտ: Ամեն օրս փորձում եմ անցկացնել այնպես, որ նա հպարտանա ինձանով:

Վշտի ամենածանր տեսակը

«Վշտի մեջ լինելը ծանր է բոլորի համար: Բայց ընկերոջ կամ ամուսնու անսպասելի մահն ավելի է բարդացնում իրավիճակը»,- ասում է հոգեբան Թերեզե Ռանդոն: «Այստեղ առկա է ոչ միայն սիրելիի կորստի ցավը, այլև հոգեկան տրավման»,- բացատրում է նա: «Տրավման ի հայտ է գալիս, երբ կորստին պատրաստ չես լինում, և ապագա համատեղ կյանքի բոլոր սպասելիքներդ ու ծրագրերդ մի վայրկյանում հօդս են ցնդում: Որոշ մարդիկ հետտրավմատիկ շեղումներ են ունենում` անքնություն, մղձավանջներ, կպչուն մտքեր (օրինակ՝ անընդհատ տարբեր դրվագներով պատկերացնում են նրա մահվան տեսարանը):

«Կորուստը պետք է ամոքվի աստիճանաբար,- ասում է Ռանդոն: - Մոտ երկու տարի է անհրաժեշտ, որպեսզի մարդիկ համակերպվեն այն մտքին, որ իրենց հարազատը հեռացել է իրենցից»:

«Ոչինչ չես կարող անել ապաքինման գործընթացն արագացնելու համար. պարզապես պետք է փորձես հաղթահարել ցավը»,- ասում է դոկտոր Թերեզա Դեշիլդսը Սենտ Լյուիսի Ուռուցքաբանության կենտրոնից: 

«Կարող ես սպորտով զբաղվել` բացասական էներգիան սպառելու համար, տարվել աշխատանքով: Հետո քիչ-քիչ փորձիր մի կողմ դնել նրա մասին հիշողություններդ: Ի վերջո, կարող ես նորից սիրել»,- ասում է Ռանդոն և հավելում. «Դրա համար նախ պետք է կարողանաս կյանքդ պատկերացնել առանց այդ մարդու ֆիզիկական ներկայության»:

http://www.cosmo.am